น้ำนมราชสีห์(Garden spurge)

สรรพคุณของน้ำนมราชสีห์

ทั้งต้นใช้เป็นยาบำรุงกำลัง (ทั้งต้น)[1]

ต้นนำมาต้มใช้เป็นยาเย็น (ต้น)[1] ทั้งต้นมีรสฉุนเปรี้ยวและเย็นจัด ช่วยดับร้อน แก้พิษ แก้ชื้น (ทั้งต้น)[2]

ช่วยแก้ธาตุพิการ (ต้น)[1]

ช่วยแก้กษัย (ไม่ระบุส่วนที่ใช้)[10]

ยางสดใช้ทารักษาโรคปากนกกระจอกได้ (ยาง, ทั้งต้น)[1]

ทั้งต้นใช้เป็นส่วนประกอบของยารักษาโรคตานขโมย (ผอม พุงโร ก้นปอด) โดยนำมาใช้ต้มอาบ หรือจะใช้ต้นสดประมาณ 30 กรัม นำมาตุ๋นกับหมูประมาณ 120 กรัมรับประทาน (ต้น, ทั้งต้น)[1],[2]

ทั้งต้นใช้เป็นยาสงบประสาทและช่วยทำให้นอนหลับได้สนิท (ทั้งต้น)[4]

ยาวขาวใช้เป็นยาเกี่ยวกับประสาทความรู้สึก (ยาง)[4]

ในอินเดียมีการใช้น้ำยางขาวมาหยอดตา เพื่อใช้รักษาเยื่อตาอักเสบ เป็นแผลที่กระจกตา (ยาง)[4]

ช่วยแก้อาการปวดฟัน (ไม่ระบุส่วนที่ใช้)[6]

ช่วยแก้ไข้มาลาเรีย (ต้น)[1]

ช่วยแก้ไข้ทำมะลา (มีอาการไข้ หมดสติ และตายโดยไม่ทราบสาเหตุ) ด้วยการใช้รากน้ำนมราชสีห์ผสมกับรากทับทิม รากส่องฟ้าดง และเดือยไก่ป่า ใช้ฝนกับน้ำกินและทา (ราก)[3],[14]

ช่วยลดไข้ ใช้เป็นยากินระหว่างที่เป็นไข้ (ราก)[3],[4]

รากและต้นสดช่วยแก้อาการไอ (ต้น, ทั้งต้น, ราก)[3],[14]

ช่วยแก้หืด แก้หืดไอ หายใจขัดเนื่องจากหืด (ต้น, ทั้งต้น)[1],[3],[4],[14] แก้หืดหอบ (ต้น)[1]

น้ำต้มกับรากใช้กินเป็นยาช่วยทำให้อาเจียน[1] ส่วนอีกข้อมูลระบุว่ารากใช้แก้อาเจียน (ราก)[4]

ใบแห้งใช้ผสมกับดอกลำโพงแห้ง ใช้มวนเป็นบุหรี่สูบแก้อาการหอบหืด (ใบ)[1],[4]

ช่วยแก้อาการแพ้อากาศ (ต้น)[1]

ช่วยแก้หลอดลมอักเสบเรื้อรัง (ต้น)[1]

ช่วยแก้อาการปวดท้อง (ไม่ระบุส่วนที่ใช้)[6]

ช่วยรักษาโรคกระเพาะอาหาร ด้วยการใช้ต้มตากแห้ง นำมาต้มรวมกับไมยราบ ลูกใต้ใบ และทองพันชั่ง ใช้ดื่มเช้าและเย็น (ต้น)[13]

ช่วยแก้อาการท้องเสียเรื้อรัง (ทั้งต้น)[4]

ช่วยแก้ลำไส้อักเสบเฉียบพลัน (ทั้งต้น)[2]

ต้นนำมาต้มใช้กินแก้บิด บิดเรื้อรังและเฉียบพลัน บิดจากแบคทีเรีย แก้บิดเป็นมูกเลือด ด้วยการใช้ทั้งต้นแห้งประมาณ 15-25 กรัม ผสมกับน้ำตาลทรายหากใช้แก้บิด ถ้าบิดเป็นมูกให้ผสมด้วยน้ำตาลแดงและใช้น้ำต้มสุกตุ๋นเอาน้ำมาดื่ม หรือจะใช้ทั้งต้นนำมาผสมกับน้ำตาลอ้อยต้มเป็นน้ำดื่มก็ได้ (ต้น, ทั้งต้น)[1],[2],[3],[4],[14]

รากมีสรรพคุณเป็นยารักษาโรคบิดมีตัว (ราก)[3]

ทั้งต้นแห้งนำมาบดให้เป็นผงใช้ผสมกับน้ำสวนช่วยแก้อาการท้องผูก (ทั้งต้น)[4]

ใช้เป็นยาถ่ายพยาธิ (ทั้งต้น)[1],[4]

ใช้เป็นยาขับปัสสาวะ แก้ขัดเบา ด้วยการใช้ต้นสดประมาณ 30-60 กรัม ผสมกับน้ำใช้ดื่มวันละ 2 ครั้ง (ต้น, ทั้งต้น)[1],[2] หรือใช้ทั้งต้นแห้งนำมาชงกับน้ำร้อนดื่ม หรือจะใช้ทั้งต้นนำมาตัดสั้น ๆ ประมาณครึ่งนิ้ว นำไปคั่วไฟพอเหลือง ใช้ชงดื่มต่างน้ำ จะช่วยขับปัสสาวะ แก้ปัสสาวะแดงหรือเป็นขุ่นข้นได้อีกด้วย (ทั้งต้น)[3],[14]

ช่วยแก้ปัสสาวะเป็นเลือด ด้วยการใช้ต้นสดประมาณ 30-60 กรัม ผสมกับน้ำใช้ดื่มวันละ 2 ครั้ง (ต้น, ทั้งต้น)[2]

ช่วยแก้หนองใน ด้วยการใช้ต้นสดประมาณ 30-60 กรัม ผสมกับน้ำใช้ดื่มวันละ 2 ครั้ง (ต้น, ทั้งต้น)[2]

ช่วยแก้ไตพิการ (ไม่ระบุส่วนที่ใช้)[10]

ต้นใช้เป็นยาฝาดสมานและห้ามเลือด (ต้น, ทั้งต้น)[1],[4] หรือจะใช้ใบสดนำมาขยี้หรือใช้ตำแล้วพอกแผลเพื่อช่วยห้ามเลือด (ใบ)[2] ทั้งต้นนำมาตำใช้เป็นยาพอก ช่วยรักษาบาดแผลเล็ก ๆ น้อย ๆ (ทั้งต้น)[1]

ทั้งต้นนำมาต้มแล้วเอาผ้าชุบน้ำมาใช้ทาแผล หรือจะใช้ยางสดนำมาทาแผลจะช่วยทำให้แผลแห้งไว (ทั้งต้น, ยาง)[1]

น้ำยางใช้เป็นยาทาแผลจากการสัก โดยจะช่วยทำให้แผลหายเร็วขึ้น (ยาง)[1]

ช่วยแก้ศีรษะเด็กมีแผลเปื่อยเน่า มีน้ำเหลือง ด้วยการใช้ต้นสด 1 กำมือ นำมาต้มเอาน้ำมาชะล้างแผล (ต้น)[2]

ช่วยแก้กลาก ขาเป็นกลาก เน่าเปื่อย ด้วยการใช้ต้นสดประมาณ 100 กรัม นำมาแช่ในแอลกอฮอล์ 75% ปริมาณ 500 มิลลิลิตร ประมาณ 3-5 วัน แล้วนำมาใช้ทาบริเวณที่เป็นบ่อย ๆ (ต้น, ทั้งต้น)[2],[4]

ช่วยแก้พิษฝีบวมแดง ด้วยการใช้ทั้งต้นนำมาต้มเอาน้ำชะล้างหรือตำพอกแผล (ทั้งต้น)[2]

ช่วยแก้ฝีมีหนองลึก ๆ ด้วยการใช้ใบสดประมาณ 1 กำมือ ผสมกับเกลือและน้ำตาลทรายแดงละเอียดเพียงเล็กน้อย นำมาตำแล้วใช้พอกบริเวณที่เป็น (ใบ)[2]

ช่วยแก้ฝีในปอด ด้วยการใช้ต้นสดประมาณ 1 กำมือ นำมาตำคั้นเอาแต่น้ำครึ่งแก้ว ใช้ผสมกับน้ำดื่ม (ต้น, ทั้งต้น)[2]

ช่วยแก้ฝีที่เต้านม ด้วยการใช้ต้นสดประมาณ 60 กรัม ผสมกับเต้าหู้ 120 กรัม นำมาต้มรับประทาน หรือจะใช้ต้นสดประมาณ 1 กำมือผสมกับเกลือเล็กน้อย นำมาตำผสมน้ำร้อนเล็กน้อยแล้วนำมาพอกบริเวณที่เป็น (ต้น, ทั้งต้น)[2]

น้ำยางของต้นใช้แก้หูด กัดหูด ตาปลา ด้วยการใช้น้ำยางขาวมาทาบริเวณที่เป็นบ่อย ๆ (ยาง)[1],[2],[7]

ช่วยแก้ผดผื่นคัน ทั้งต้นนำมาใช้ต้มอาบจะช่วยแก้อาการคันได้ (ทั้งต้น)[1],[2]

ทั้งต้นใช้ต้มกับน้ำดื่ม หรือใช้ต้นแห้งต้มกับน้ำดื่ม ช่วยระงับอาการชัก (ต้น, ทั้งต้น)[3],[8],[14]

ช่วยขับน้ำนม เพิ่มน้ำนม และชวยฟอกน้ำนมของสตรีให้สะอาดสำหรับสตรีหลังคลอด ด้วยการใช้ต้นสดนำมาต้มกับน้ำดื่ม (ต้น, ทั้งต้น, ราก)[1],[2],[3],[14]

ดอกและผล ไม่รวมราก (ไม่แน่ใจว่ารวมต้นด้วยหรือไม่) นำไปตากแห้งแล้วนำมาประกอบเป็นยาในรูปของยาดองเหล้าและยาสกัดไหลเหลว (fluid extract) ผสมกับ Lobelia (Lobelia inflata L.) หรือรากของ Senega (Polygala senega L.) ใช้เป็นยาแก้หืดและแก้อาการไอ เพราะมีฤทธิ์กดการหายใจ ช่วยทำให้หลอดลมขยายขึ้น และในรูปของยาดองเหล้าจะใช้รักษาโรคเกี่ยวกับลำไส้และการขับถ่าย[1]

ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของน้ำนมราชสีห์

ช่วยกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย ลดการอักเสบ มีฤทธิ์ต้านเชื้อราและเชื้อแบคทีเรีย และช่วยในการสมานแผล[9]

สารสกัดเมทานอลของต้นน้ำนมราชสีห์มีฤทธิ์ในการยับยั้งเชื้อ Bacillus cereus, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus และ Salmonella typhimurium โดยสามารถยับยั้งเชื้อ Bacillus cereus และ Pseudomonas aeruginosa ได้ดีที่สุด ส่วนสารที่สกัดด้วยน้ำของต้นน้ำนมราชสีห์จะมีฤทธิ์ยับยั้งเฉพาะเชื้อ Bacillus cereus ส่วนสารสกัดเมทานอลและสารสกัดน้ำของต้นน้ำนมราชสีห์มีฤทธิ์ในการยับยั้งเชื้อเหมือนกันคือ Bacillus cereus, Escherichia coli, Staphylococcus aureus และ Salmonella typhimurium โดยฤทธิ์ในการยับยั้งเชื้อที่ดีจะพบได้ในสารสกัดเมทานอลของต้นน้ำนมราชสีห์เล็ก[12]

สารสกัดจากต้นมีฤทธิ์เป็นยาปฏิชีวนะต่อเชื้อ Staphylococcus[1]

มีรายงานระบุว่าสารสกัดจากทั้งต้นไม่มีฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อโรค แต่บางรายงานระบุว่ามีฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อในความเข้มข้น 1:5 และ 1:60[4]

สารสกัดจากต้นมีฤทธิ์ในการกดหัวใจ การหายใจ และทำให้กล้ามเนื้อหลอดลมคลายตัว ซึ่งจากผลการทดลองพบว่าต้นน้ำนมราชสีห์นี้ใช้ในกรณีกล้ามเนื้อเรียบหดตัว อย่างน้อยก็กล้ามเนื้อเรียบในระบบทางเดินหายใจ จึงทำให้หายใจได้ดีขึ้น ในกรณีที่หายใจติดขัดเนื่องจากหืดหรือเนื้อเยื่อพองบวม[4]

สารสกัดจากต้นน้ำนมราชสีห์มีฤทธิ์ลดอาการเกร็งของกล้ามเนื้อเรียบในหนูทดลอง ช่วยแก้ปวด กดประสาทส่วนกลาง ช่วยผ่อนคลายความกังวล ช่วยลดอาการท้องเสีย ลดอาการอักเสบในสัตว์ทดลอง และจากการทดลองทางคลินิกก็พบว่ามีประสิทธิภาพที่ดีในการรักษาโรคบิดมีตัว แม้จะไม่มีรายงานความเป็นพิษอย่างชัดเจน แต่ก็พบว่ามีสารพิษไฮโดรเจนไซยาไนด์ ดังนั้นจึงควรศึกษาความเป็นพิษให้แน่นอนก่อนนำมาใช้จริง[14]

ฤทธิ์แก้หลอดลมอักเสบเรื้อรัง ใช้ต้นสดประมาณ 120 กรัม และกิ๊กแก้ 10 กรัม นำมาใส่น้ำต้มประมาณ 2 ชั่วโมง คั้นเอาน้ำมาต้มอีกครั้งหนึ่ง แล้วนำไประเหยให้เหลือ 60 ml. ใช้แบ่งกิน 3 ครั้ง ครั้งละ 20 ml. ติดต่อกัน 20 วัน ซึ่งผลการสำรวจจากคนไข้จำนวน 128 ราย พบว่าหาย 33 ราย มีอาการดีขึ้นอย่างชัดเจน 36 ราย มีอาการดีขึ้นเรื่อย ๆ 45 ราย และยังช่วยแก้อาการไอเนื่องจากหลอดลมอักเสบเรื้อรัง อาการไอมีเสมหะ ปอดชื้น มีเสียงแหบ ที่เป็นในระยะเริ่มแรกอย่างได้ผลดี ส่วนอาการของโรคหอบหืดและในคนไข้ที่มีอายุมากจะได้ผลไม่ดีนัก และถ้าคนไข้เป็นโรคเรื้อรัง ร่างกายอ่อนแอ ผลการรักษาจะยิ่งลดน้อยลงไปอีก นอกจากนี้คนไข้ที่มีอาการเวียนศีรษะ เป็นหวัด ก็ยังกินยานี้ต่อไปได้[4]

มีฤทธิ์แก้ลำไส้อักเสบอย่างเฉียบพลัน แก้บิดจากแบคทีเรีย โดยใช้ทั้งต้นประมาณ 30-160 กรัม นำมาต้มน้ำแบ่งกิน 3 ครั้ง หรือจะใช้ทำเป็นยาเม็ดใช้กินครั้งละ 5 เม็ด วันละ 3-4 ครั้ง หรือใช้ทำเป็นยาฉีด ใช้ฉีดเข้ากล้ามเนื้อครั้งละ 2 ml. วันละ 3 ครั้ง[4]

มีรายงานว่าการใช้ต้นน้ำนมราชสีห์ร่วมกับเอื้องเพ็ดม้าและห่งบ๋วยเช่า ทำเป็นตำรับยา โดยใช้อย่างละ 16 กรัม นำมาต้มสกัดเอาน้ำเคี่ยวให้ข้น แล้วนำไประเหยให้แห้ง และบดให้เป็นผง ทำเป็นยาเม็ด (ใน 1 เม็ดมีเนื้อยา 0.6 กรัม) ใช้กินครั้งละ 3 เม็ด วันละ 4 ครั้ง ติดต่อกันเป็นเวลา 5 วัน ซึ่งจากการรักษาคนไข้ที่เป็นบิดจากแบคทีเรียอย่างเฉียบพลันและลำไส้อักเสบจำนวน 2,000 ราย พบว่าได้ผลประมาณ 90% อาการอุจจาระเป็นมูกเลือดจะหายภายใน 3 วัน คิดเป็น 78% และช่วยลดไข้ได้ภายใน 1 วัน คิดเป็น 68% โดยอุจจาระจะเป็นปกติอย่างเร็วที่สุดคือ 2 วัน และช้าสุด 10 วัน หากกินยาแล้วยังมีอาการถ่ายไม่หยุด ให้กินยาเพิ่มขึ้นอีกได้ และยังไม่พบว่ามีอาการข้างเคียง[4]

ต้นน้ำนมราชสีห์มีสารบางชนิดที่ทำให้ถ่ายได้[4]

หนูตะเภาตัวเมียในระยะที่ให้นม เมื่อกินต้นน้ำนมราชสีห์พบว่าจะมีน้ำนมมากขึ้น[4]

มีการทดลองใช้น้ำนมราชสีห์บดผสมในอาหารไก่เนื้อในอัตรา 0.5, 1.0, 1.5 และ 2% พบว่าการผสมน้ำนมราชสีห์ในอัตราที่สูงขึ้นจะช่วยทำให้ไก่มีน้ำหนักตัวที่ดีขึ้นเมื่อเทียบกับไก่ที่รับปฏิชีวนะสาร (Avilamycin)[9]

ประโยชน์ของน้ำนมราชสีห์

ยอดอ่อนสามารถนำมารับประทานได้[1]

น้ำยางจากต้นสามารถนำมาใช้ทารักษาหัวสิวบนใบหน้าได้[7]

ต้นน้ำนมราชสีห์ เป็นพืชที่มี Growth hormone สูง เมื่อนำมาใช้เลี้ยงปลาหรือเป็ด จะช่วยทำให้เป็ดออกไข่ดี ส่วนปลาก็เจริญเติบโตได้ดี (ไม่มีข้อมูลอื่นยืนยัน)[11]